Hiztegia ::: Vocabulario | |||
ezer (ezér) | algo, nada | ezer ere ez (ezér eré èz) | nada |
inor (iñór) | alguno, nadie | inor ere ez (iñór eré èz) | nadie |
inoiz (iñóyz) | alguna vez, nunca | inoiz ere ez (iñóyz eré èz) | nunca |
inon (iñún) | algún sitio, ningún sitio | inon ere ez (iñún eré èz) | ningún sitio |
inola (iñóla) | de algún modo, de ningún modo | iñola ere ez (iñóla eré èz) | de ningún modo |
zerbait (zérbayt) | algo | norbait (nórbayt) | alguien |
noizbait (nóyzbayt) | alguna vez | nonbait (númbayt) | algún lugar |
nolabait (nólabayt) | de algún modo | idatzi (idátzi) | escribir |
ikasi (ikási) | aprender | irakurri (irákurrì) | leer |
horrelako (orrélakò) | como esos | joan den… (joán dèn…) | el pasado… |
Euskal Gramatika ::: Gramática Vasca
Derivados de los pronombres interrogativos zer (qué), nor (qué o quién), noiz (cuándo), non (dónde) y nola (cómo), que ya conocemos, existen estos otros que aparecen el vocabulario, cuyo uso es el siguiente:
- Los de la primera columna se usan solamente en frases interrogativas y negativas:
Badago ezer hemen? (Badágo ezér emèn?) = ¿Hay algo aquí?
Ez, ez dago ezer (Ez, eztágo ezèr) = No, no hay nada
Con el verbo en forma negativa tienen sentido negativo al traducir al castellano.
- Los de la segunda columna se usan con su sentido negativo pero sin acompañar al verbo:
Zer ekarri duzue? (Zer ekárri duzú-è?) = ¿Qué habéis traído?
Ezer ere ez (Ezér eré èz) = Nada
- Los compuestos por la raíz -bait (norbait, zerbait, noizbait, nonbait, nolabait) deben usarse solamente en frases afirmativas:
Etxean norbait dago (Etxéàn norbáyt dagò) = Alguien está en casa
Ariketak ::: Ejercicios
- Nor bizi da etxe horretan? Hor… Zelaia jauna (Nor bizí dà etxé orrétàn? Or… Zeláy-à jáwnà)
- Eta beste horretan? Horkoak etorri berriak dira (Éta besté orrétàn? Orkóàk etórri berrí-àk dirà)
- Eta hemen, inor bizi da? Bai, norbait bizi da (Éta emèn, iñór bizí dà? Bay, norbáyt bizí dà)
- Ez, orain ez da inor bizi (Ez, oráyn éztà iñór bizì)
- Zer dago mahai gainean? Gazta bat (Zer dagò maáy gayñéàn? Gaztá bàt)
- Ez dago ezer (Eztágo ezèr)
- Ezer ikasi duzu etxean? Ez, ezer ere ez (Ezér ikási duzù etxéàn? Ez, ezér eré èz)
- Bai, zerbait ikasi dut, baina gutxi (Bay, zerbáyt ikási dùt, báñà gutxì)
- Noiz egon zinen mendi horretan? Joan den udan (Nóyz egón ziñèn mendí orrétàn? Joán dèn údàn)
- Ibili zara inoiz itsasoan? Ez, inoiz ere ez (Ibíli zarà iñóyz itxásoàn? Ez, iñóyz eré èz)
- Sarritan joaten zarete Nahiara? Noizbait joaten gara baina ez askotan (Sarrítàn joáten zarétè Náy-arà? Noyzbáyt joáten garà báñà ez askótàn)
- Inon saltzen dute hemen horrelako mugikorrik? Ez, hemen inon ere ez dituzte horrelako mugikorrak saltzen (Iñún sáltzen dutè emén orrélakò mugíkorrìk? Ez, emén iñún eré eztítuztè orrélakò mugíkorrìk sáltzèn)
- Nork ikusi du? Nik ez, baina norbaitek ikusiko zuen (Nork ikúsi dù? Nik èz, báñà norbáytèk ikúsikò zu-èn)
- Inoiz egon zara hiri horretan? Ez, inoiz ere ez, baina noizbait joango naiz (Iñóyz egón zarà irí orrétàn? Ez, iñóyz eré èz, báñà noyzbáyt joángo nàyz)
- Intxaurren azalak latzak eta gogorrak dira; sagarrenak, ordea, ez dira latzak, oso bigunak baino (Intxáwrrèn azálàk látzàk éta gogórràk dirà; sagárrenàk, ordéà, eztíra látzàk, ósò bigúnàk bañò)
- Inork ikusi du nire txakurra? Inork ere ez (Iñórk ikúsi dù nírè txakúrrà? Iñórk eré èz)
- Zure txakurra inon ere ez dago (Zúrè txakúrrà iñún eré éztagò)
- Nirea, ordea, nonbait dago (Níréà, ordéà, numbáyt dagò)
- Nola ikasiko dut? ez dut astirik! Astia baduzu, nolabait, ikasiko duzu (Nólà ikásikò dùt? Eztút astírìk! Astí-à badúzù, nolabáyt, ikásikò duzù)
Ariketen itzulpena ::: Traducción de los ejercicios
- ¿Quien vive en esa casa? Ahí… el señor Zelaia
- ¿Y en esa otra? Los de ahí son nuevos venidos («recién llegados», etorri se utiliza como participio «llegado», pues este es su significado real en euskera)
- Y aquí, ¿vive alguien? Sí, vive alguien.
- No, ahora no vive nadie
- ¿Qué hay encima de la mesa? Un queso.
- No hay nada.
- ¿Has aprendido algo en casa? No, nada.
- Sí, he aprendido algo, pero poco.
- ¿Cuándo estuviste en ese monte? El verano pasado.
- ¿Has andado (estado) alguna vez en el mar? No, nunca.
- ¿Habéis ido a menudo a (la casa de) Nahia? Alguna vez vamos pero no a menudo.
- ¿Venden aquí en algún lugar móviles como este? No, aquí en ningún lugar venden móviles como esos
- ¿Quién lo ha visto? Yo no, pero alguien lo vería.
- ¿Has estado alguna vez en esa ciudad? No, nunca, pero alguna vez iré.
- Las pieles de las nueces son ásperas y duras; las de las manzanas, en cambio, no son ásperas, sino muy blandas.
- ¿Alguien ha visto mi perro? Nadie.
- Tú perro no está en ningún lado.
- El mío, en cambio, está en algún lugar.
- ¿Cómo aprenderé? no tengo tiempo! Tienes tiempo, de alguna forma, aprenderás.