EDUKI ADITZAREN ORAINALDIA - LEHEN ZATIA (edúki adítzarèn oráynáldi-à - leén zatí-à) PRESENTE DEL VERBO TENER - PRIMERA PARTE | ||
Singular | ||
NIK (nik) | DAUKAT (dáwkat) | Yo (lo) tengo |
HIK (ik) | DAUKAK / N (dáwkak / dáwkan) | Tú (lo) tienes |
HARK (ark) | DAUKA (dáwka) | Él (lo) tiene |
Plural | ||
GUK (guk) | DAUKAGU (dawkágu) | Nosotros (lo) tenemos |
ZUK (zuk) | DAUKAZU (dawkázu) | Tú (lo) tienes / Usted (lo) tiene |
ZUEK (zú-èk) | DAUKAZUE (dawkázu-è) | Vosotros (lo) tenéis / Ustedes (lo) tienen |
HAIEK (áy-ek) | DAUKATE (dawkátè) | Ellos (lo) tienen |
EDUKI ADITZAREN ORAINALDIA - BIGARREN ZATIA (edúki adítzarèn oráynáldi-à - bigárren zatí-à) PRESENTE DEL VERBO TENER - SEGUNDA PARTE | ||
Singular | ||
NIK (nik) | DAUZKAT (dáwzkat) | Yo (los) tengo |
HIK (ik) | DAUZKAK / N (dáwzkak / dáwzkan) | Tú (los) tienes |
HARK (ark) | DAUZKA (dáwzka) | Él (los) tiene |
Plural | ||
GUK (guk) | DAUZKAGU (dawzkágu) | Nosotros (los) tenemos |
ZUK (zuk) | DAUZKAZU (dawzkázu) | Tú (los) tienes / Usted (los) tiene |
ZUEK (zú-èk) | DAUZKAZUE (dawzkázu-è) | Vosotros (los) tenéis / Ustedes (los) tienen |
HAIEK (áy-ek) | DAUZKATE (dawzkátè) | Ellos (los) tienen |
Hiztegia ::: Vocabulario | |||
gehiegi (géy-egì) | demasiado | beldur (béldur) | miedo |
lehor (léor) | seco | ...-AGO | más ... |
ugari (ugári) | abundante | ...-ENA | el más ... |
urri (úrri) | escaso | ...-EGI | demasido ... |
lodi (lódi) | grueso, gordo | bezalako (bezálakò) | como |
Euskal Gramatika ::: Gramática Vasca
En esta lección conoceremos el verbo eduki, que es el verbo tener propiamente.
En la primera tabla aparecen las conjugaciones de NOR (hura) para los singulares (lo); y en la segunda tabla las conjugaciones de NOR (haiek) para los plurales (los). Las dos tablas se diferencia únicamente en que a las formas de haiek se les añade una z detrás de «dau-«:
Mahai bat daukat (Maáy bàt dawkàt) = Tengo una mesa
Hiru mahai dauzkat (Irú maáy dáwzkàt) = Tengo tres mesas
Añadiendo al adjetivo los sufijos -AGO, -ENA y -EGI podemos indicar diversos grados del adjetivo:
Zuri (Zúri) = Blanco
Zuriago (Zurí-agò) = Más blanco
Zuriena (Zurí-enà) = El más blanco
Zuriegi (Zurí-egì) = Demasiado blanco
La estructura del superlativo a través del -ENA es la siguiente: -(r)IK …-ENA
Txakurrik handiena daukagu (Txakúrrìk andí-enà dawkágù) = Tenemos el perro más grande
Txakurrik txikiena daukagu (Txakúrrìk txikí-enà dawkágù) = Tenemos el perro más pequeño
Irregulares:
on (bueno) | ongi (bien) | asko (mucho) | |
-AGO | hobe (mejor) | hobeki (mejor) | gehiago (más) |
-ENA | hoberena (el mejor) | hobekiena (el mejor) | gehiena (el mayor) |
-EGI | onegi (demasiado bueno) | ongiegi (demasiado bien) | gehiegi (demasiado) |
Ariketak ::: Ejercicios
- Buru bat daukat (Burú bàt dawkàt)
- Hamar atzamar dauzkat (Ámar atzámar dawzkàt)
- Ogi bat daukazu (Ogí bàt dawkázù)
- Arrain asko daukazue (Arráyn askò dawkázu-è)
- Liburu bat dauka (Libúru bàt dawkà)
- Sei liburu dauzkagu (Sey libúru dawzkágù)
- Guk zaldi bat daukagu (Guk zaldí bàt dawkágù)
- Bi gazta dauzkagu (Bi gázta dawzkágù)
- Hogeita bost arkatz dauzkazu (Ogéyta bost arkátz dawzkágù)
- Lizar bat daukate beren baserrian (Lizár bàt dawkátè bérèn basérri-àn)
- Ur asko daukate (Ur askò dawkátè)
- Lehorrago (Leórragò)
- Urriago (Urrí-agò)
- Ugariago (Ugári-agò)
- Nire etxea zuriagoa da (Nírè etxéà zurí-agoà dà)
- Zure txakurra beltzagoa da (Zúrè txakúrrà béltzago-à dà)
- Zuen zaldiak ederrenak dira (Zú-èn zaldí-àk edérrenàk dirà)
- Iñaki da gazteena (Iñákì dà gaztéenà)
- Niretzat hau da politena (Nirétzàt aw dà polítenà)
- Beste hori ilunegia da (Béste orì illúnegi-à dà)
- Txikiegiak dira mahai horiek (Txikí-égi-àk dirà maáy orí-èk)
- Ardo gehiegi edan zuten (Ardó géy-egì edán zutèn)
- Bost anai-arreba dira; Amaia da txikiena eta Iñaki zaharrena (Bost anáy-arréba dirà; Amáy-à dà txikí-enà éta Iñákì zaárrenà)
- Bigarrena, ordea, txikiagoa eta lodiagoa da (Bigárrenà, ordéà, txikí-agoà éta lodí-agoà dà)
- Etxe hau polita da, baina guretzat txikiegia (Etxé àw polítà dà, báñà gurétzàt txikí-égi-à)
- Gaur ere bero dago, baina ez gehiegi; atzokoa handiagoa izan zen (Gawr erè beró dagò, báñà ez géy-egì; atzókoà andí-agoà izán zèn)
- Zure ama ez da nirea bezalakoa; alaiagoa da (Zúrè ámà éztà niréà bezálakoà; aláy-agoà dà)
- Aurpegian zer daukazue? Non? Aurpegian? Ez da ezer (Awrpégi-àn zer dawkázu-è? Nun? Awrpégi-àn? Éztà ezèr)
- Amaiak ez dauka beldurrik (Amáy-àk eztáwka beldúrrìk)
- Berak dauka beldurrik handiena (Béràk dáwka beldúrrìk andí-enà)
Ariketen itzulpena ::: Traducción de los ejercicios
- Tengo una cabeza.
- Tengo diez dedos.
- Tienes un pan.
- Tenéis muchos pescados.
- Tiene un libro.
- Tenemos seis libros.
- Nosotros tenemos un caballo.
- Tenemos dos quesos.
- Tienes venticinco lápices.
- Tienen un fresno en su caserío
- Tienen mucha agua.
- Más seco
- Más escaso
- Más abundante
- Mi casa es más blanca.
- Tu perro es más negro.
- Vuestros caballos son los más bellos (bonitos).
- Iñaki es el más joven.
- Para mí este es el más bonito.
- Ese otro es demasiado oscuro.
- Son demasiado pequeñas esas mesas.
- Bebieron demasiado vino.
- Son dos hermanos; Amaia es la más pequeña e Iñaki el mayor.
- El segundo, en cambio, es más pequeño y grueso.
- Esta casa es bonita, pero para nosotros es demasiado pequeña.
- Hoy también hay (hace) calor, pero no demasiado; el de ayer fue más grande (referente a la cantidad de calor, más caluroso).
- Tu madre no es como la mía; es más alegre.
- ¿Qué tenéis en la cara? ¿Dónde? ¿En la cara? No es nada.
- Amaia no tiene miedo.
- Él tiene el miedo más grande.