Hiztegia ::: Vocabulario | |||
bila (bílla) | en busca de | erabaki (erábakì) | decidir |
bikain (bikáyn) | excelente | batez ere (batéz erè) | sobre todo |
egarri (egárri) | sed | orduan (ordúan) | entonces |
edari (edári) | bebida | ondoren (ondóren) | después |
nahiago izan (nayágo izán) | preferir | iturri (itúrri) | fuente |
zegoen (zegóen) | estaba | gabe (gábe) | sin |
Euskal Gramatika ::: Gramática Vasca
El sufijo -T(Z)EAN añadido al infinitivo equivale al castellano «al»:
Sartu (entrar) > Sartzean (Sártzeàn) = Al entrar
Irten (salir) > Irtetean (Irtéteàn) = Al salir
Jan (comer) > Jatean (Játeàn) = Al comer
Ariketak ::: Ejercicios
- Zer nahi duzu jan? Nik ez dut ezer hartuko, etxean asko jan dudalako (Zer nay duzù jàn? Nik éztùt ezér artúkò, etxéàn ásko jan dudálakò)
- Nik edalontzi bat esne hartuko dut (Nik edálontzì bàt esnè artúkò dùt)
- Bero ala hotza nahi duzu? Hotza hartuko dut; bero honekin egarri naiz (Béro álà ótzà nay duzù? Ótzà artúkò dùt; beró onékìn egárri nàyz)
- Nik ez dut inoiz esnerik hartzen (Nik éztùt iñóyz esnérìk ártzèn)
- Bai gozoa dela esne hau! Atzokoa baino gozoagoa (Bay gozóà délà esné àw! Atzókoà bañò gozóagoà)
- Hemen esnea ugari da, eta horregatik merke dago (Emén esnéà ugári dà, éta orrégatìk merké dagò)
- Nik esnea bakarrik goizetan hartzen dut; arratsaldean inoiz ere ez (Nik esnéà bakárrìk goyzétàn ártzen dùt; arrátsaldeàn iñóyz eré èz)
- Inoiz sagardorik edan duzu? Bai, askotan edaten dut (Iñóyz sagárdorìk edán duzù? Bay, askótàn edáten dùt)
- Nik ez dut orain arte sagardorik edan (Nik éztùt oráyn artè sagárdorìk edàn)
- Iturriko ur hau edateko ona da? Bai, hemengo iturrietako ur guztiak edateko onak dira (Itúrrikò ur àw edátekò ónà dà? Bay, eméngò itúrri-etakò ur guztí-àk edátekò ónàk dirà)
- Afrikako toki batzuetan ez daukate urik edateko (Afríkakò tokí batzú-etàn eztáwkatè úrìk edátekò)
- Itsasoan ur asko dago, baina ez da ona edateko, gazia delako (Itxásoàn ur askò dagò, báñà éztà ónà edátekò, gazí-à delákò)
- Nire osabak nahiago du sagardoa ardoa baino (Nírè osábàk náy-agò dù sagárdoà ardóà bañò)
- Askok diote, ardoa dela edaririk hoberena (Áskòk di-otè, ardóà délà edárirìk obérenà)
- Egarri ginen eta iturri batera joan ginen ura edatera (Egárri giñèn éta itúrri batérà joán giñèn úrà edáterà)
- Luken iturrira joan da, ur bila (Lúken itúrrirà joán dà, ur billà)
- Gehiegi jan-edatea ez da ona (Géy-egì ján-edáteà éztà ónà)
- Hiri guztian kalerik kale ibili ginen ogi bila, baina ez zegoen inon ogirik (Irí guztí-àn kalérìk kalè ibíli giñèn ogí billà, báñà etzégoèn iñún ogírìk)
- Bazkaria egiteko, ogi gabe geratu ginen (Bazkári-à egítekò, ogí gabè gerátu giñèn)
- Orduan, etxera joatea erabaki genuen (Ordú-àn, etxérà joáteà erábakì genú-èn)
- Berandu heldu ginen etxera, ia lauretan (Berándu eldú giñèn etxérà, í-a láwretàn)
- Baina bazkari bikaina egin genuen (Báñà bazkári bikáñà egín genú-èn)
- Ondoren, lehengusuekin irten ginen (Ondórèn, lengúsu-ekìn irtén giñèn)
Ariketen itzulpena ::: Traducción de los ejercicios
- ¿Qué quieres comer? Yo no cogeré (tomaré) nada, porque he comido mucho en casa.
- Yo cogeré (tomaré) un vaso (de) leche.
- ¿Lo quieres caliente o frío? Lo tomaré frío; con este calor soy (tengo) sed.
- Yo no tomo nunca leche.
- ¡Sí esta leche que es dulce! (construcción para decir: ¡Que leche más dulce!) Más dulce que la de ayer.
- Aquí abunda la leche, y por eso está barata.
- Yo solo tomo la leche en (por) las mañanas; en (por) las tardes nunca.
- ¿Has tomado alguna vez sidra? Sí, la he bebido muchas veces.
- Yo hasta ahora no he bebido sidra.
- El agua de esta fuente es buena para beber? Sí, todas las aguas de las fuentes de aquí son buenas para beber.
- En algunos lugares de África no tienen agua para beber.
- En el mar hay mucha agua, pero no es buena para beber, porque es salada.
- Mi tío prefiere la sidra que el vino.
- Muchos lo dicen, que el vino es la mejor bebida.
- Éramos (Teníamos) sed y fuimos a una fuente a beber agua.
- Luken ha ido a la fuente, en busca de agua.
- Comer y beber demasiado no es bueno.
- En expresiones como «comer y beber» (jan-edan), «señoras y señores» (jaun-andreak) o «hijos» (seme-alabak), la y (eta) se elide y se coloca un guión entre ambas palabras.
- Anduvimos de calle en calle en toda la ciudad en busca de pan, pero no había pan en ningún sitio.
- Para decir «de algo en algo» se utiliza el partitivo y después la palabra repetida: «mendirik mendi» (de monte en monte), herririk herri (de pueblo en pueblo), etxerik etxe (de casa en casa)…
- Para hacer la comida (comer), nos quedamos sin pan.
- Entonces, decidí ir a casa.
- Llegamos tarde a casa, casi a las cuatro.
- Los números tres (hiru) y cuatro (lau) al añadirles la desinencia se convierten en hirur y laur, ya que antiguamente se decían así, por eso diremos hiruretan (a las tres) en vez de hiruetan o lauretan (a las cuatro) en vez de lauetan
- Pero hicimos una excelente comida (comimos excelentemente).
- Después, salimos con los primos.